Page 28 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_A' Λυκείου

28
Το σκέφτηκα, μην φοβάσαι! Πρέπει να σταματήσω τώρα που με βαστάνε ακόμα τα πόδια
μου. Μπορείς πια να αναλάβεις τη δουλειά μόνος σου, στρωμένη είναι, δόξα τω Θεώ, δεν θα
αντιμετωπίσεις τις δυσκολίες που είχα εγώ, όταν ξεκίνησα με δανεικά. Έχω βρει και ένα σπίτι στο
νησί, να έχουμε όλοι την ησυχία μας. Στη μητέρα σου δεν το έχω πει ακόμη.
Γλώσσα και ηλικία
Στον διάλογο που ακολουθεί φαίνεται καθαρά, με χιουμοριστικό τρόπο, η ιδιότυπη μορφή
επικοινωνίας που δημιουργείται ανάμεσα σε δύο άτομα διαφορετικής ηλικίας, τα οποία και
χρησιμοποιούν διαφορετική γλωσσική ποικιλία:
«Οι νέοι την έβαψαν». «Την έβαψαν;». «Την έβαψαν σημαίνει την πάτησαν». «Και
τι σημαίνει την πάτησαν;». «Την πάτησαν σημαίνει απέτυχαν στις εξετάσεις». «Και
ποιοι είναι οι νέοι; ». «Νέοι είναι οι πρωτοετείς».
[R. Jacobson, Δοκίμια για τη γλώσσα της λογοτεχνίας, μτφρ. Α. Μπερλής, εκδ. Εστία, Αθήνα 1998, σ. 63]
Γλώσσα και μόρφωση
Οι άνθρωποι, ανάλογα με τις γνώσεις, την εκπαίδευση και την επιστημονική τους κατάρτιση,
διαφοροποιούνται γλωσσικά, ακόμη και όταν ανήκουν στην ίδια γλωσσική κοινότητα. Όσο
μεγαλύτερη είναι η πνευματική καλλιέργεια κάποιου, τόσο πιο σύνθετη και πλούσια είναι και
η γλώσσα του (π.χ. διαφορετικά χρησιμοποιεί την ελληνική γλώσσα ένας πανεπιστημιακός
δάσκαλος και διαφορετικά ένας αναλφάβητος συμπολίτης του).
Πώς θα διατυπώνατε σε ύφος πιο απλό και πιο οικείο τις ακόλουθες φράσεις;
α) Ιατρός: Πάσχει από κεφαλαλγία και μυαλγία. Χρήζει αναπαύσεως και ειδικής αγωγής.
β) Αρχαιολόγος: Η πληθώρα των τεμαχίων λίθου και ελεφαντόδοντου, τα οποία βρίσκονται
διεσπαρμένα σε διάφορα σημεία του ανακτόρου και των σπιτιών, υποδηλώνουν ότι ένα
τμήμα του ανθρώπινου δυναμικού ασχολήθηκε με την τέχνη του λιθοξόου ή του μικρογλύπτη.
γ) Χημικός – Μηχανικός: Η εξόρυξη λιγνιτοφόρων κοιτασμάτων και τα πλούσια αποθέματα
λιγνίτη καθιστούν τη χώρα οικονομικά ευημερούσα.
Γλώσσα και φύλο
Ο κοινωνικός ρόλος των δύο φύλων καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τη γλώσσα ανάμεσα στο
γυναικείο και αντρικό φύλο. Οι γυναίκες μιλούν πιο ήπια, πιο ήρεμα, διατυπώνουν έμμεσα