Page 38 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_A' Λυκείου

38
• Η σύνδεση των νοημάτων είναι λογική.
• Ο λόγος αποκτά αντικειμενικότητα.
• Έχουμε πιστή απεικόνιση της πραγματικότητας (ρεαλισμός).
Ποιητική λειτουργία / μεταφορική χρήση / συνυποδήλωση
Η ποιητική λειτουργία της γλώσσας αναφέρεται στη μεταφορική χρήση της γλώσσας. Οι
λέξεις, δηλαδή, αποκτούν αλληγορική (συμβολική) σημασία μέσα στο γλωσσικό περιβάλλον
που εντάσσονται (μεταφορική σημασία). Εδώ, την προσοχή του δέκτη δεν την ελκύει τόσο η
πληροφορία πουφέρνει το μήνυμα, όσο το ίδιο το μήνυμα για τη μορφή που παίρνει: ήχοι λέξεων,
μεταφορική τους χρήση, επαναλήψεις, μέτρο, ρυθμός κ.λπ. Το μήνυμα δεν δηλώνεται καθαρά,
αλλά υπονοείται στη σημασία μιας λέξης (συνυποδήλωση και υποδήλωση ). Η λειτουργία αυτή
της γλώσσας απευθύνεται στο συναίσθημα του δέκτη (π.χ. «Ξαφνικά η ψυχή μου συννέφιασε».
«Η Πούλια που έχει εφτά παιδιά»). Η γλώσσα λειτουργεί με συγκινησιακό τρόπο.
Ειδικότερα:
• Το βάρος πέφτει στη μορφή του μηνύματος και στην αισθητική απόλαυση που προκαλεί.
• Ο πομπός απευθύνεται κυρίως στη συναισθηματική-συγκινησιακή λειτουργία του δέκτη.
• Η πραγματικότητα απεικονίζεται με πλασματικό (φανταστικό) τρόπο.
• Κυριαρχεί η πολυσημία (πολλές σημασίες) και η σύνδεση των νοημάτων είναι κυρίως
διαισθητική (ενστικτώδης) και συνειρμική (συνδέονται οι παραστάσεις μεταξύ τους και η
μία ανακαλεί την άλλη).
• Ο λόγος αποκτά υποκειμενικότητα, ρευστότητα.
• Χρησιμοποιούνται λογοτεχνικές στρατηγικές, π.χ. υπάρχουν πολλά σχήματα λόγου
(μεταφορές, παρομοιώσεις, εικόνες, προσωποποιήσεις).
• Το ύφος γίνεται λογοτεχνικό ή λογοτεχνίζον, ζωντανό, παραστατικό, γλαφυρό.
Χρήσιμες πληροφορίες:
Σε είδη γραπτού λόγου που έχουν πρακτικό σκοπό ή αποδεικτικό χαρακτήρα (π.χ. αποδεικτικό
δοκίμιο, είδηση, άρθρο) χρησιμοποιείται η αναφορική λειτουργία. Αντίθετα, σε είδη γραπτού
λόγου που δεν έχουν πρακτικό ή αποδεικτικό χαρακτήρα (π.χ. στοχαστικό δοκίμιο, φιλική
επιστολή, ημερολόγιο) χρησιμοποιείται η ποιητική λειτουργία.