Page 39 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_A' Λυκείου

39
Μεικτή λειτουργία της γλώσσας: Πρόκειται για τη χρήση της γλώσσας και με την αναφορική
και με την ποιητική λειτουργία της. Ενδέχεται, βέβαια, να υπερτερεί μία από τις δύο, οπότε
αναφέρουμε ότι η λειτουργία της γλώσσας είναι μεικτή..., υπερτερεί όμως η... (συνεχίστε),
γεγονός που προσδίδει κυρίως στον λόγο... (συνεχίστε).
Να σχηματίσετε μία πρόταση με δήλωση και μία με συνυποδήλωση για κάθε μία από τις
εξής λέξεις: λευκός, νύχτα, πράσινος.
Στα επόμενα παραδείγματα το μήνυμα είναι περίπου το ίδιο, εκφράζεται, όμως,
διαφορετικά και υπηρετεί διαφορετικές ανάγκες. Σε ποιο από τα τρία παραδείγματα η γλώσσα
χρησιμοποιείται με τον λογικό, σε ποιο με τον συγκινησιακό και σε ποιο με τον μεικτό τρόπο;
α) «Πάλι με χρόνια, με καιρούς, πάλι δικά μας θα ’ναι...».
β) Κάποτε, τα κατακτημένα ελληνικά εδάφη θα επανέλθουν στην κατοχή της μητέρας Ελλάδας.
γ) Η επανάκτηση των καταπατημένων ελληνικών εδαφών θεωρείται βέβαιη από τους ιδεολόγους
αγωνιστές.
[Μ. Σπυρογιάννη, Α. Μπέκου, Έκφραση-Έκθεση Α Λυκείου, εκδ. Βολονάκης, Αθήνα χ.χ., σ. 301]
Να δικαιολογήσετε την αναφορική ή ποιητική λειτουργία της γλώσσας στις παρακάτω
φράσεις.
α) Αναπηρία σημαίνει μια ανίατη λειτουργική βλάβη, έλλειψη ή ανωμαλία, συγγενής ή επίκτητη,
συνήθως αποτέλεσμα ή κατάλοιπο αρρώστιας ή ατυχήματος, μια ανωμαλία που να εμποδίζει
κατά κάποιο τρόπο την εκπλήρωση βασικών κοινωνικών αναγκών, ίσως την κίνηση και την
εργασία.
β) Του βγαίνει, βέβαια, η ψυχή μέσα στον ήλιο και το κρύο –και το κανάλι βγάζει το χειμώνα-,
τα νεύρα του λαιμού του πάνε κάποτε να σπάσουνε από το πολύ τέντωμα, σαν να είναι
παραφορτωμένο το πέραμα, μα είναι φχαριστημένος, γιατί νιώθει πως σε αυτή την ηλικία
δεν θα μπορούσε εύκολα να ’βρει άλλη δουλειά.
γ) Η δασκάλα παρουσιάστηκε στη μέση από το σωρό τ’ αχτένιστα κεφάλια και μας κοίταζε χλωμή
και ασάλευτη.
δ) Εξίσου σημαντικό, από εκπαιδευτική άποψη, είναι να γνωρίσουν οι μαθητές και
επιτεύγματα του σύγχρονου πολιτισμού μας, όπως είναι επιβλητικά έργα υποδομής που
κοσμούν τη χώρα μας και διευκολύνουν τη ζωή μας ή παραγωγικές μονάδες από τις οποίες
εξαρτάται η ευημερία της κοινωνίας μας.