Page 34 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_Γ' Λυκείου

34
• Συναισθηματικά φορτισμένες λέξεις / Ποιητική γλώσσα. Ο ποιητικός λόγος με τα πολλά
σχήματα λόγου, όπως: μεταφορές / συνυποδήλωση, παρομοιώσεις, εικόνες / εικονοπλαστικός
λόγος, ρηματικά πρόσωπα ενικού και πληθυντικού αριθμού, ασύνδετος λόγος, επίθετα
κ.λπ., είναι συγκινησιακά φορτισμένος λόγος (π .χ. Σε εθνική εορτή ο ομιλητής χρησιμοποιεί
ποιητικές εκφράσεις, για να διεγείρει την περηφάνια και τον θαυμασμό για τα ηρωικά
κατορθώματα των προγόνων).
• Ρητορικά ερωτήματα. Οι ρητορικές ερωτήσεις επιδιώκουν να αφυπνίσουν και να
ταρακουνήσουν τον δέκτη από τον εφησυχασμό του, καθώς διεγείρουν το ενδιαφέρον του
και τον δεσμεύουν να συμφωνήσει, εφόσον οι απαντήσεις είναι δεδομένες. (π. χ. Ποιος θα
καθορίσει πού αρχίζουν και πού τελειώνουν τα όρια της ανθρώπινης παρέμβασης στο έργο
της φύσης; Αν αύριο τροποποιήσουμε το γονίδιο της νόσου Αλτσχάιμερ, γιατί μεθαύριο δεν θα
παρέμβουμε στο γονίδιο του ύψους, του χρώματος των ματιών ή της ευφυΐας , ζωντανεύοντας
τους χειρότερους εφιάλτες που νομίζαμε ότι είχαμε οριστικά ξορκίσει;).
Η επίκληση στο συναίσθημα, όταν αναφέρεται σε ανθρωπιστικές ή περί δικαίου παραδοχές,
μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα, στοχεύοντας στην ευαισθητοποίηση των δεκτών (π.χ. οι
διαφημίσεις της UNICEF με τα σκελετωμένα παιδιά της Αφρικής). Όταν, όμως, γίνεται κατάχρηση
της επίκλησης στο συναίσθημα, με στόχο την ενοχοποίηση, απομόνωση ή και εξόντωση της
διαφορετικότητας ή όταν χρησιμοποιείται με στόχο την εκμετάλλευση των άλλων προς ίδιον
όφελος (π.χ. απόκρυψη της αλήθειας, διασπορά ψεύτικων φόβων, ελπίδων και προσδοκιών
ρατσισμός, ξενοφοβία, κοινωνικός αποκλεισμός, οικονομική εκμετάλλευση, εξαγορά ψήφων
κ.λπ.), προκαλεί καταστροφικά αποτελέσματα στον άνθρωπο, μέσω του συναισθηματικού του
εκβιασμού.
Μπορείτε να αναφέρετε και εσείς συγκεκριμένα παραδείγματα από την καθημερινή
ζωή, στα οποία ο πομπός προσπαθεί να προκαλέσει κάποια συναισθήματα στον δέκτη, ώστε να
πετύχει τον σκοπό του;
Στο παρακάτω απόσπασμα ο πομπός κάνει επίκληση στο συναίσθημα, προκειμένου να
πείσει τον δέκτη. Να αναζητήσετε τη θέση του πομπού και τα μέσα που χρησιμοποιεί, για να
πετύχει τον στόχο του.
Εμείς τι κάνουμε; Τι μπορούμε να προσθέσουμε ή να αφαιρέσουμε από τη σκληρή
αυτή πραγματικότητα του νέου βιομηχανικού κράτους; Μήπως μέσα από την απάτη
αυτή, σε βάρος μας και σε βάρος των καταναλωτών, συμβάλλουμε στη συντήρηση και
την επιδείνωση του καταπιεστικού μηχανισμού; Έχουμε ευκαιρίες για κάτι παρόμοιο;