Page 62 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_Γ' Λυκείου

62
• Διακειμενικός: εντάσσει τυποποιημένες εκφράσεις, όπως είναι οι παροιμίες, τα συνθήματα,
στίχοι τραγουδιών,φράσειςαπόάλλεςδιαφημίσεις, γνωστέςσεμεγάλομέρος τουπληθυσμού.
• Αφηγηματικός, περιγραφικός, επεξηγηματικός, μονόλογος ή διάλογος, συνειρμικός.
• Πληθωρικός λόγος – πληθωρική γλώσσα.
Να διαβάσετε το παρακάτω κείμενο και να δώσετε τα χαρακτηριστικά του πληθωρικού
λόγου (πληθωρική γλώσσα) στη διαφήμιση. Στη συνέχεια, να εξηγήσετε για ποιο λόγο η
διαφήμιση χρησιμοποιεί την πληθωρική γλώσσα (λεκτικό πληθωρισμό).
Πληθωρική είναι η γλώσσα που χρησιμοποιεί πολλά συνώνυμα, χαρακτηρίζεται από
μεγάλη συχνότητα ορισμένων τύπων, όπως είναι οι επιθετικοί προσδιορισμοί, οι
προθέσεις και τα επιρρήματα, από μακριές περιόδους και συντακτική περιπλοκή,
από εξεζητημένη συντακτική δομή, από ρητορικές επαναλήψεις, περισσοτεχνία,
μεγαληγορία και συνεχείς περιφράσεις. Η γλώσσα αυτή δίνει πριν απ’ όλα την
εντύπωση της σπανιότητας, με τη συστηματική χρήση της λέξης εκείνης που δεν
ηχεί συνηθισμένη και οικεία, άσχετα αν κατασκευάζεται αυτή η σπανιότητα, ανάλογα
με το ιδίωμα, από αρχαιοπρεπείς ελληνικούρες ή και αρχαίες λέξεις, είτε αντίθετα
από προκλητικά λαϊκόμορφες κατασκευές, από ξενισμούς, από νεολογισμούς, από
παρασύνθετους ιδιωματισμούς είτε κάποτε και από μίγμα όλων αυτών. […]
Ο λεκτικός πληθωρισμός είναι πολύ εύκολο να εντοπιστεί στη διαφήμιση,
είδος λόγου που έχει την ιδιοτυπία να μην κρύβει τον στόχο του. Όταν, π.χ., λέει
«υπεραριστούργημα», το λεκτικό τέρας που μετατρέπει το συγκεκριμένο επίθετο
από σημασία σε κραυγή, σε θαυμαστικό επιφώνημα, με την υπερβολή του την ίδια
ομολογεί τον στόχο του. Ακριβώς επειδή η διαφήμιση δεν έχει επιλογή και δεν μπορεί
να κρύψει την επιδίωξή της, μετατρέπει έντεχνα αυτή την αδυναμία σε «ειλικρίνεια»,
που είναι κι αυτή μέρος της αποτελεσματικότητάς της. Γνωρίζοντας ότι οι δέκτες
αντιστέκονται λογικά και αμφιβάλλουν έντονα για την αλήθεια των λεγομένων της, η
διαφήμιση κατασκευάζει τη συνενοχή με την αποδοχή της αμφιβολίας, κλείνει το μάτι
στους δέκτες λέγοντας έμμεσα, «ξέρουμε ότι ξέρετε ότι επιδιώκουμε να σας πείσουμε
να αγοράσετε το τάδε προϊόν, γι’ αυτό και σας λέμε ότι πράγματι το επιδιώκουμε, άρα
είμαστε ειλικρινείς». Λέγοντας έτσι την «αλήθεια», κάνει αποτελεσματικότερη τη
θαυματοποιητική αλήθεια ότι το τάδε ξυραφάκι είναι σαν ερωτικό χάδι. Η γιγάντια
υπερβολή της διαφήμισης με τον τρόπο αυτό επηρεάζει σαν τις νεράιδες και τους
δράκους των παραμυθιών, που γοητεύουν, χωρίς κανένας να τα πιστεύει. Οι μαγικές
και θαυματοποιητικές συνεμφάσεις και παρομοιώσεις της, όπου μια κατσαρόλα
κάνει τη νοικοκυρά βασίλισσα, μια κολόνια τον υπάλληλο ακαταμάχητο εραστή, και