Page 71 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_Γ' Λυκείου

71
• Διατύπωση βεβαιωτική (καταφατικές προτάσεις, απουσία αρνητικών μορίων), θαυμαστική
(οτιδήποτε προκαλεί εντύπωση και θαυμασμό) δεοντολογική (αναφορές που παραπέμπουν
στο «πρέπει», στο «οφείλει», στη «δέσμευση).
• Ρητορείες, μεγαλοστομία, θεωρητικολογίες.
• Ασάφεια και ακυρολεξία, μηνύματα χωρίς νοηματική συνοχή, επάρκεια ή
αποτελεσματικότητα. Αλλοίωση και διαστρέβλωση της σημασίας των λέξεων.
• Έντονη συναισθηματική φόρτιση.
• Υποσχέσεις, συμβόλαια.
• Παραπειστικές και εκφοβιστικές μέθοδοι, ύβρεις, κινδυνολογία.
• «Ξύλινη» κωδικοποιημένη γλώσσα.
• Συνθηματικός λόγος, μήνυμα με ρυθμό, ομοιοκαταληξία, παρήχηση.
• Αξιολογικός λόγος, δηλαδή χρήση εννοιών και λέξεων με τεράστιο ηθικό βάρος (λαός,
πατρίδα, έθνος).
• Γραμματικοί και συντακτικοί τύποι: α) Έγκλιση: οριστική (βέβαιο), υποτακτική (επιθυμητό),
προστατική (προτροπή), β) ρηματικά πρόσωπα: α΄ ενικό, α΄ πληθυντικό (συλλογικότητα), γ)
κύριες, σύντομες και «κοφτές» προτάσεις.
Αξιοποιώντας το παρακάτω κείμενο, να προβληματιστείτε σχετικά με τον σκοπό που
επιδιώκει ο πομπός στον πολιτικό λόγο, κάνοντας χρήση της πληθωρικής γλώσσας.
Ο πληθωρισμός στην πολιτική γλώσσα εμποδίζει την επικοινωνία, μετατρέποντας
τις λέξεις από έννοιες σε ασαφείς και νοηματικά ρευστές ηθικές κατηγορίες που
υποδηλώνουν συμφωνία ή διαφωνία, υπεράσπιση ή καταδίκη. Η χρήση που γίνεται
των λέξεων προβάλλει την ηθική διάσταση σε βάρος του νοήματος και μαζί με
την υπερβολή και τον στόμφο εμποδίζει την κατανόηση και υποβάλλει την άκριτη
αποδοχή.
Ο πληθωρισμός συνδέεται πολύ στενά με την αξιολόγηση που επιδιώκει, πράγμα που
δυσκολεύει την περιγραφή, καθώς τα χαρακτηριστικά που τεχνητά απομονώσαμε
συνήθως συνυπάρχουν και αλληλεξαρτώνται. Οι λέξεις που χρησιμοποιεί δεν έχουν
μόνο μεγάλο ηθικό βάρος, αλλά αποτελούν αξίες με τεράστιο κοινωνικό κύρος. Ο
χειρισμός της γλώσσας επιτρέπει να χάνεται το νόημα και στη θέση του να απομένει
η ασαφής αντιπαράθεση του καλού με το κακό. Χειρισμός που απομακρύνει τη
λογική, απευθύνεται στο συναίσθημα και συσπειρώνει τους ακροατές με θαυμαστικά
επιφωνήματα και κατάρες, εμποδίζοντας τη διαφωνία, αλλά κυρίως εμποδίζοντας τη