Page 77 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_Γ' Λυκείου

77
άτομα τη δυνατότητα να ευτυχήσουν. Για την ενίσχυση της επιχειρηματολογίας σας, μπορείτε να
συγκρίνετε αντιθετικά τη δημοκρατία και με τα άλλα πολιτεύματα.
Η συνεχής διερεύνηση της «λαϊκής βούλησης» (Λαϊκισμός)
Ο λαϊκισμός είναι για την αντιπροσωπευτική δημοκρατία ό,τι είναι για τους ζωντανούς
οργανισμούς οι εκφυλιστικές ασθένειες: εδράζεται στα ζωτικά όργανά της,
οδηγώντας την ακόμη και σε σταδιακή παράλυση. Ο μηχανισμός είναι απλός και
εξαιρετικά ισχυρός: όπως διαφαίνεται από την ίδια την ετυμολογία της λέξης,
πρόκειται για την ιδεολογικοποίηση (εξ ου και «ισμός») της «θέλησης του λαού».
Ο λαϊκιστής ψαρεύει στα θολά νερά της μαζικής ψυχολογίας, εμφανιζόμενος ως
αυθεντικός εκφραστής αυτής της βούλησης. Στην πραγματικότητα, δεν αποδέχεται
σε όλες της τις συνέπειες τη λειτουργία του δημοκρατικού συστήματος, αρνείται
τη διαμεσολάβηση, διεκδικώντας μια υπερβατική εξουσία πάνω στο εκλογικό
σώμα, ελέω λαού (κατά το «ελέω θεού»). Ο λαϊκισμός αυτός (ας τον ονομάσουμε
«παραδοσιακό») βρίσκει έκφραση και στο πρόσωπο του «χαρισματικού ηγέτη».
Εκείνος δεν υποχρεούται να σέβεται τους κανόνες ούτε και τις κομματικές ή άλλες
πειθαρχίες: είναι «υπεράνω νόμου», αφού η εξουσία του πηγάζει απευθείας από τον
λαό.
Ωστόσο, ένας νέου τύπου «λαϊκισμός», με διαφορετικά χαρακτηριστικά, έχει
εδραιώσει την κυριαρχία του τα τελευταία χρόνια. Ο λαϊκισμός αυτός υιοθετεί
ορισμένα επιφανειακά χαρακτηριστικά της δημοκρατίας, που βασίζεται στην
κοινωνία των πολιτών, στερώντας τα από περιεχόμενο. Μεταξύ άλλων, δύο είναι οι
εκφράσεις του: Πρώτη, η νόθευση, μέσω του εργαλείου των δημοσκοπικών ερευνών,
μιας κεντρικής συνιστώσας της δημοκρατικής αντιπροσώπευσης, αυτής που αφορά
τον τρόπο του εκλέγειν και του εκλέγεσθαι. Αντί πολιτευτές και πολιτικά κόμματα
να εμφανίζονται απέναντι στους πολίτες με ένα σαφές ιδεολογικό και οικονομικό
πρόγραμμα, διεκδικώντας την ψήφο τους, στην πραγματικότητα (μέσω της
διαρκούς και εξαντλητικής διερεύνησης της «θέλησης του λαού») προσαρμόζουν
τις διακηρύξεις τους στους μέσους όρους κάποιας, υποτιθέμενης, κοινής γνώμης. Η
διαδικασία αυτή, που αγγίζει τα όρια της πολιτικής διαστροφής στη διάρκεια μιας
διακυβέρνησης, καθηλώνει το πολιτικό σύστημα σε πλήρη ακινησία, καθιστώντας
το ανίκανο να προαγάγει τομές και να δώσει λύσεις σε χρόνια προβλήματα και
υστερήσεις.
Δεύτερη έκφραση αυτής της σύγχρονης μορφής λαϊκισμού, στα σπάργανα ακόμη, είναι
η αντίληψη που θέλει όλο και περισσότερες πολιτικές αποφάσεις να παίρνονται μέσα
από δημοψηφισματικές διαδικασίες. Με πρόσχημα και πάλι τη βαθύτερη έκφραση