Page 155 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_A' Λυκείου

155
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Κεφάλαιο Πρώτο: Γλώσσα & Γλωσσικές ποικιλίες
Η απεραντοσύνη της γλώσσας
Γλώσσα δεν είναι, καθώς φαντάζονται κάποιοι, αράδιασμα από λέξεις, τύπους και
κανόνες, όπως αναγράφονται σε λεξικά και γραμματικές... παρά η έκφραση του
εσωτερικού μας κόσμου, κύμα ζωής, άνοιγμα και επαφή ψυχών, ανταλλαγή αισθημάτων
και σκέψεων μέσα σε συνομιλία, ερώτηση και απόκριση, άρνηση και κατάφαση,
προσταγή, απαγόρευση και παράκληση, μικροεπεισόδια, πεζότητες και ταπεινότητες
της καθημερινής ζωής και έξαρση και κατάνυξη, τραγούδι και κλάμα, χαρά και
καημός, τρικυμία και γαλήνη, αγάπη και πάθος, αγωνία και κατάρα, επιστήμη και
ζωή, σκέψη, ενατένιση της μοίρας και φιλοσοφία –όλα αυτά. Είναι γλώσσα ατομική
και εθνική. Γλώσσα είναι ολόκληρος ο λαός, λέει ένα φλαμανδικό ρητό.
[Μανόλης Τριανταφυλλίδης]
Η φθορά των λέξεων
Μοίρα των λέξεων είναι να φθείρονται στο στόμα του ανθρώπου. Όχι από την πολλή
χρήση, σαν τα παλαιά νομίσματα, αλλά από την κακή χρήση, σαν τα όργανα του
σώματος (π.χ. το μάτι) ή τις ψυχικές λειτουργίες (π.χ. τη φαντασία). Φθορά εδώ
σημαίνει το προστύχεμα, τον ξεπεσμό τους. Να παραμορφώνονται στην προφορά,
κάποτε έως το σημείο να μην αναγνωρίζεται ο αρχικός τύπος τους, είναι εύλογο,
αφού με τον καιρό πολλά πράγματα μεταβάλλονται και στη φυσιολογική και
στην κοινωνική κατάσταση των ανθρώπων˙ πόσες λ.χ. λατινικές λέξεις έχουν γίνει
αγνώριστες στη σημερινή γαλλική ή ισπανική γλώσσα; Ακόμα και του νοήματος οι
παραλλαγές δεν καταδικάζονται, όταν μια λέξη μεταφέρεται σε άλλο γεωγραφικό
χώρο ή σε άλλο πολιτιστικό κλίμα. Ούτε η πρώτη ούτε η δεύτερη αλλοίωση είναι
(ηθική, θα μπορούσα να πω) φθορά.
Φθορά είναι ένα άλλου είδους πάθημα των λέξεων: το ψεύτισμα και η νοθεία τους
που γίνεται όχι από σύμπτωση, αλλά από δόλο εκείνου που τις χρησιμοποιεί. Τότε
οι λέξεις χάνουν - θα έλεγα- την αρετή τους. Και προκαλούν, εξοργίζουν με την