Page 161 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_A' Λυκείου

161
αδυσώπητο και αδιάκοπο, αφού δέχτηκε σαν βράχος τα κύματα των ξένων γλωσσών,
έμεινε στη θέση της σαν απόρθητο τείχος. Η πάλη της αυτή μόνο με το μυθικό
πάλεμα του Διγενή προς το Χάρο θα μπορούσε να παρομοιαστεί, με τη διαφορά ότι
στο τέλος ο γλωσσικός Διγενής βγαίνει νικητής.
«Νικήτρα του θανάτου» ονόμασε τη γλώσσα μας ο Παλαμάς. Και αν θυμηθούμε πως
ελληνική γλώσσα δε σημαίνει τίποτε άλλο παρά ανθρώπους που μιλούν ελληνικά,
καταλαβαίνουμε αμέσως όλο το βάθος του ιστορικού της μηνύματος. Η ελληνική
γλώσσα - η σημερινή - ισοδυναμεί με την ιστορική επιβίωση της φυλής των Ελλήνων.
[Νικόλαος Π. Ανδριώτης, στο βιβλίο: Μ. Ι. Μπαχαράκης, Θεμέλιο στην Έκθεση Ιδεών,
τόμος 3ος, Θεσσαλονίκη 1989, σσ. 67-68]
Η γλώσσα συστατικό στοιχείο του ατόμου και της φυσιογνωμίας ενός έθνους
Η γλώσσα δεν είναι απλό εργαλείο (όπως τη θέλουν μερικοί τεχνοκράτες γλωσσολόγοι,
επικοινωνιολόγοι και πληροφορικοί), αλλά καθοριστικό συστατικό της προσωπικότητας
του ατόµου και της φυσιογνωµίας ενός λαού, δηλ. «υπαρξιακό» στοιχείο. Μέσα στη
γλώσσα ενός λαού, μέσα στην κάθε λέξη και φράση απεικονίζονται στοιχεία του. Γι’
αυτό και η διδασκαλία µιας µητρικής εθνικής γλώσσας, όταν διδάσκεται σωστά και στο
απαιτούµενο βάθος, είναι αυτόχρηµα διδασκαλία του ύφους και του ήθους ενός λαού,
ιστορικός και φρονηµατικός μαζί παράγων. Ο άνθρωπος µε τη γλώσσα του ταξινοµεί
τον κόσµο του, έτσι όπως τον έχει συλλάβει και επεξεργαστεί πρώτα µε τη νόησή του.
Με τη γλώσσα ο άνθρωπος βάζει σε τάξη το χάος τής γύρω του πραγµατικότητας. Κάθε
λαός, σύµφωνα µε τη νοοτροπία του, τις αντιλήψεις, τον πολιτισµό και την ιστορία του,
τις αξίες και τα «πιστεύω» του, συλλαμβάνει, οργανώνει και εκφράζει µε την εθνική του
γλώσσα τον κόσµο κατά διαφορετικό τρόπο.
[Γ. Μπαµπινιώτης]
Η γλώσσα δεν είναι αθώα
Όπως γράφει ο Ρολάν Μπαρτ στη μελέτη του: Ο βαθμός μηδέν της γραφής, «η γλώσσα
δεν είναι ποτέ αθώα, οι λέξεις έχουν μια δεύτερη μνήμη που μυστηριωδώς επιζεί στη
μέση νέων σημασιών», η γλώσσα «δεν είναι κοινωνικά αθώα». Παραπληρωματικά
(=λειτουργούν παραπλήσια) νοήματα πολλά και πλουσιότατα, που δίνουν στις λέξεις
η παράδοση, τα κοινωνικά πιστεύω και οι κοινωνικοί κανόνες που ρυθμίζουν την
επικοινωνία, μεταδίδονται με τις πιο απλές φράσεις, με την επιλογή ακόμα και μιας
λέξης, με το γραμματικό τύπο ή με τη φωνή του ρήματος.