Page 171 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_A' Λυκείου

171
αρετή μας λείπει.
Στη συζήτηση, επίσης, κάνουμε πολύ μεγάλη χρήση της γενίκευσης. Αυτή δε θέλει
πολλή σκέψη. Με τη γενίκευση αποφεύγει κανένας την προσπάθεια να σκεφτεί. Το
ίδιο συμβαίνει και όταν κανένας στη συζήτηση προσπαθεί να απλοποιήσει σύνθετα
πράγματα. Η απλοποίηση, ωστόσο δεν είναι πάντα γνώρισμα του ορθού. Τα θέματα
ή τα αντικείμενα της συζήτησης δεν είναι τόσο απλά, όσο τα φανταζόμαστε. Άλλα
περισσότερο κι άλλα λιγότερο είναι κάπως σύνθετα και περιπλεγμένα, αλλά και η
απλοποίηση δεν είναι διόλου εύκολη και χωρίς λογικά σφάλματα.
Τις περισσότερες, επίσης, φορές ο καθένας από τους συζητητές αντιλαμβάνεται τα
πράγματα σχεδόν πάντα με το δικό του τρόπο. Έπειτα, αλλιώς εννοεί ο καθένας
το περιεχόμενο μιας λέξης ή μιας έννοιας, ενός όρου, κι αλλιώτικα ο άλλος. Η
ακριβολογία δεν είναι κάτι το συνηθισμένο. Ακόμη και όταν δυο λένε το ίδιο πράγμα,
ποτέ δεν είναι απόλυτα το ίδιο· κι όταν ακόμη οι λέξεις δεν έχουν περισσότερες από
μια σημασίες.
Μερικές φορές ακόμη πέφτομε σε συλλογιστικά λάθη από τη βιασύνη μας. Ας μη
μας κακοφαίνεται· ο νεοέλληνας ρέπει προς την επιπολαιότητα. Έτσι καταλήγουμε
σε εσφαλμένα συμπεράσματα. Η βιασύνη μας στην εξαγωγή συμπερασμάτων.
Μια άλλη, τέλος, βασική προϋπόθεση για να προαχθεί ο διάλογος είναι η
αποπροσωποποίησή του. Δυστυχώς, ο νεοέλληνας δεν αποπροσωποιεί σχεδόν ποτέ
τις συζητήσεις του. Γι’ αυτό και στις συζητήσεις μας παρατηρεί κανένας, σχεδόν
κατά κανόνα, να παρουσιάζεται τούτο το φαινόμενο: Ύστερα από τις πρώτες φράσεις
οι πολλοί χάνουμε το θέμα μας και στη θέση του τοποθετούμε τον εαυτό μας, οπότε
η συζήτηση μεταβάλλεται σε διαφωνία, η οποία πάλι μετατρέπεται σε προσωπική
διένεξη.
Δε συζητούμε, γιατί δε μάθαμε ποτέ ν’ ακούει ο ένας τον άλλον με προσοχή και
υπομονή. Σπάνια κρατούμε τη συζήτηση σε επίπεδο σοβαρότητας και ευπρέπειας.
Η διαλεκτική, όμως, δεν είναι όπλο φιλονικίας και έριδας, παρά μέθοδος, τρόπος,
δρόμος να βρεθεί το σωστό με την ανταλλαγή απόψεων.
[Ι. Ν. Ξηροτύρης, περιοδικό Πολιτικά θέματα, τεύχος 580. Επιλογή αποσπασμάτων]
Τι είναι εφηβεία; ή Η έκρηξη που λέγεται εφηβεία
Η εφηβεία περιγράφεται σαν φάση μετάβασης από την παιδική ηλικία στην
ενηλικίωση. Παρ’ όλα τα γοητευτικά ονόματα που της έχουν δοθεί, «μεταναστευτική
εποχή», «γέφυρα», «πέρασμα», κ.λ.π., με το να την αποκαλούμε «μεταβατική»