Page 148 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_A' Λυκείου

148
– Παραλείπουμε τους ασήμαντους ονοματικούς προσδιορισμούς. Αποδίδουμε μονολεκτικά
περιφραστικούς τρόπους (π.χ. το να βοηθάει ο ένας τον άλλο: η αλληλοβοήθεια).
– Αντικαθιστούμε προθετικά σύνολα με επίρρημα (π.χ. επιβλήθηκε με βιαιότητα = βίαια).
– Αντικαθιστούμε υπώνυμους όρους από το υπερώνυμό τους (π.χ. κοινοβούλιο, κυβέρνηση,
αντιπολίτευση = πολιτειακοί θεσμοί, π.χ. τύπος, τηλεόραση, ραδιόφωνο, εφημερίδα =
Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης).
Χρήσιμη πληροφορία:
Η χρήση της ενεργητικής και της παθητικής σύνταξης σε μια περίληψη
• Με τη χρήση της ενεργητικής σύνταξης:
– Εξαίρεται το πρόσωπο (ή το πράγμα) που δρα.
– Το γραμματικό υποκείμενο της πρότασης στη σύνταξη αυτή συμπίπτει με το λογικό
υποκείμενο (ο ήλιος θερμαίνει τη γη).
– Ενδείκνυται, κυρίως, όταν γίνεται:
απ’ τον ίδιο τον συγγραφέα, για να αποφύγει αναφορά στο προσωπό του,
από τρίτους, για να τονιστεί η σκέψη κι όχι το πρόσωπο του συγγραφέα.
• Με την παθητική σύνταξη:
– Εξαίρεται μάλλον το αποτέλεσμα της ενέργειας του υποκειμένου (η γη θερμαίνεται).
– Το λογικό υποκείμενο δηλώνεται έμμεσα, δηλαδή με τον προσδιορισμό του ποιητικού
αιτίου (από τον ήλιο).
– Το ύφος του λόγου γίνεται απρόσωπο.
– Αποκτά ποικιλία η πλοκή του λόγου, μεταβάλλεται σε υποκείμενο η έννοια που συνήθως
παριστάνεται ως αντικείμενο.
– Δεν ονομάζεται ρητά το υποκείμενο, όσες φορές δεν θέλει ή δεν μπορεί να το ονομάσει
κανείς. Για παράδειγμα, στα απρόσωπα ρήματα που δηλώνουν απλώς το συμβάν, χωρίς
να το συσχετίζουν με το υποκείμενο (βρέχει, χιονίζει). Το ποιητικό αίτιο παραλείπεται,
όταν εννοείται εύκολα από τα συμφραζόμενα, όταν είναι άγνωστο, όταν δεν θέλουμε να
το δηλώσουμε.
– Με την παθητική σύνταξη:
εξασφαλίζεται πυκνότητα και συντομία στον λόγο,
δημιουργείται ποικιλία στην έκφραση.