Page 68 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_A' Λυκείου

68
Δείτε τώρα πως μπορούμε να μεταγράψουμε το παραπάνω απομαγνητοφωνημένο
κείμενο - απάντηση που δόθηκε στο ερώτημα: «Ποιες είναι οι διαφορές ανάμεσα στον προφορικό
και γραπτό λόγο;». Στη συνέχεια να συγκρίνετε τα δύο κείμενα.
Ο γραπτός λόγος είναι δυσκολότερος απ’ τον προφορικό, γιατί χρειάζεται να τον
μάθει κανείς στο σχολείο, να μάθει ορθογραφία, συντακτικό. Οι δάσκαλοι είναι πιο
αυστηροί, όταν διορθώνουν μια άσκηση γραπτή, ενώ στα προφορικά δεν είναι τόσο,
δείχνουν μεγαλύτερη επιείκεια.
Ακόμη, τον προφορικό λόγο τον μαθαίνεις μιλώντας με τους άλλους, δεν χρειάζεται
να διαβάσεις. Ο προφορικός λόγος είναι πιο άμεσος· ναι, με τον προφορικό λόγο δύο
άνθρωποι επικοινωνούν ζωντανά, βλέπουν κι ακούν ο ένας τον άλλο. Στον γραπτό
λόγο βλέπεις μπροστά σου μόνο ένα ψυχρό κείμενο κι αν δεν το καταλαβαίνεις, δεν
έχεις τον άλλο να τον ρωτήσεις τι εννοεί.
[Ε. Μαστρομανώλη, Κ. Γκορόγια, Κριτήρια αξιολόγησης στην Έκθεση-Έκφραση
Α΄ Λυκείου, εκδ. Σαββάλας, Αθήνα 1999, σ. 226]
Να σχολιάσετε το ύφος και τη γλώσσα του παρακάτω κειμένου. Μπορείτε να εξηγήσετε,
γιατί πρόκειται για απομαγνητοφωνημένο κείμενο;
Καλημέρα από την ελληνική αποστολή στην Ανταρκτική. Είμαστε στη μακρινή Παταγωνία
στο ορεινό συγκρότημα του Torres del Payne. Περπατάμε τη δεύτερη ημέρα πεζοπορίας,
είναι το πρόγραμμα εξοικείωσης και προπόνησης. Ο καιρός είναι ομιχλώδης με δυνατούς
ανέμους και βροχή, αλλά είμαστε όλοι πολύ καλά, σε πολύ καλή ψυχική κατάσταση και
συνεχίζουμε το πρόγραμμά μας, όπως είχε προγραμματισθεί. Σας χαιρετούμε. Είμαστε
όλοι καλά.
ε) Το φανερό και το λανθάνον νόημα
Συχνά στη γλώσσα πίσω από το φανερό νόημα μιας φράσης κρύβεται ένα «λανθάνον» νόημα.
Αυτό εκφράζει την πραγματική πρόθεση του πομπού. Και ο δέκτης το συλλαμβάνει, αν λάβει
υπόψη του τις κοινωνικές συμβάσεις (πρόκειται για πραγματικές ή υποθετικές συμφωνίες μεταξύ
των ατόμων) και την κοινή εμπειρία του με τον πομπό.
Για παράδειγμα, η φράση «Πέρασε η ώρα», εκφράζει μια απλή διαπίστωση (φανερό νόημα).
Σύμφωνα με το συντακτικό θα χαρακτηριζόταν ως πρόταση κρίσης. Εκτός, όμως, από το
κυριολεκτικό (φανερό) της μήνυμα, είναι δυνατόν, σε ορισμένες περιπτώσεις, να κρύβει ένα