Page 110 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_Γ' Λυκείου

110
Δοκίμιο και Ημερολόγιο
Το δοκίμιο προσεγγίζει κάποτε το είδος του ημερολογίου, όταν προσλαμβάνει έναν
προσωπικό - εξομολογητικό τόνο. Στην περίπτωση αυτή, ο δοκιμιογράφος δεν καταγράφει τις
κυριότερες πράξεις της ζωής του, όπως κάνει ο ημερολογιογράφος, αλλά παρουσιάζει κυρίως τα
συμβάντα της εσωτερικής του ζωής, την ανέλιξη του στοχασμού του, την πνευματική του πορεία.
Ο Σεφέρης σημειώνει, εξάλλου, για τα δοκίμιά του τα εξής: «τα κείμενα αυτά κάποτε παίρνουν
τον προσωπικό τόνο του ημερολογίου, κάποτε πάλι είναι ομιλίες, δηλαδή σελίδες γραμμένες
περισσότερο για να ακουστούν παρά για να διαβαστούν [Γ. Σεφέρης, Δοκιμές. Τόμος Α΄, εκδ. Ίκαρος, Αθήνα
51981, σ. 11].
Υπάρχει και η περίπτωση ο ημερολογιογράφος να προσδώσει στην προσωπική του καταγραφή
δοκιμιακό χαρακτήρα, όταν, αφορμώμενος από καθημερινά συμβάντα, επεκτείνεται σε
γενικότερους προβληματισμούς.
Συνεπώς, τα όρια μεταξύ δοκιμίου και ημερολογίου κάποτε δεν είναι ευδιάκριτα. Σε μια
προσπάθεια συσχετισμού και επισήμανσης των μεταξύ τους λεπτών διαφορών βοηθά η
παρακάτω σύγκριση. Η σύγκριση γίνεται ανάμεσα στο στοχαστικό δοκίμιο και στο ημερολόγιο.
Διαφορές Δοκίμιο (στοχαστικό) Ημερολόγιο
Εξωτερικά
χαρακτηριστικά Χρονική ή και τοπική ένδειξη.
Περιεχόμενο
Αφόρμηση από περιστατικά της
ατομικής ζωής.
Παρουσίαση των συμβάντων της
εσωτερικής ζωής.
Εστίαση στις περιηγήσεις του
πνεύματος, στον χώρο των
ιδεών.
Αφήγηση σημαντικών ή ασήμαντων
γεγονότων της προσωπικής ζωής, ατομικών
πράξεων.
Παρουσίαση γενικότερων
ζητημάτων της κοινωνικής ζωής, που
υπέπεσαν στην αντίληψη ή προσέλκυσαν την
προσοχή του γράφοντα.
Έκθεση στοχασμών, κρίσεων, διαλογισμών,
που έχουν αφόρμηση από τα παραπάνω.
Δομή
Συνειρμική, διαισθητική.
Θεματική - νοηματική διασπορά.
Πάντα, όμως, περιστρέφεται
γύρω από έναν άξονα-κεντρικό
θέμα.
Μέση έκταση.
Η μορφή του ημερολογίου είναι σχετικά
ελεύθερη. Μπορεί να έχει τη μορφή
ακατάστατων σημειώσεων, ρέοντος κειμένου
ή ακόμα και επιστολής. Ευσύνοπτο μέγεθος.