Page 92 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_Γ' Λυκείου

92
έφαγαν 1.200 σκύλους, 5.000 γάτες και 65.000 άλογα, πριν καταφύγουν στα ποντίκια
και στους εγκλείστους του ζωολογικού κήπου, με τον ίδιο ακριβώς ενθουσιασμό και
επινοητικότητα που έδειχναν και στα πιο παραδοσιακά γαλλικά εδέσματα.
Άραγε απέχει πολύ ακόμη εκείνη η εποχή που θα τρώμε σκύλο «εμβολιασμένο» με
γονίδιο πατάτας; (Γιατί πατάτα με γονίδιο κοτόπουλου έχει ήδη δημιουργηθεί -και
ίσως από κάποιους έχει φαγωθεί).
Η ανησυχία γι’ αυτά που τρώμε και γι’ αυτά που θα μας ταΐσουν στο μέλλον οι
βιοτεχνολογίες αγγίζουν βαθιές χορδές και ξαναζωντανεύουν αρχαίους φόβους. Το
είδαμε στο Σιάτλ, το βλέπουμε αυτές τις ημέρες στη Γένοβα. Οι βιοτεχνολογίες,
οι διαγονιδιακές τροφές, η επέκταση του Μακντόναλντς, η παγκοσμιοποίηση των
γεύσεων, προκαλούν αντιδράσεις και διαμαρτυρίες που πολλές φορές εκδηλώνονται
βίαια. Γιατί, άραγε, ο κόσμος ανησυχεί τόσο πολύ γι’ αυτά που τρώει;
Το πρόβλημα είναι πολύ παλιό, τόσο που μπορεί να βρει κανείς τις ρίζες του ψάχνοντας
στα ομηρικά έπη. Στο πολύχρονο ταξίδι του σε θάλασσες άγνωστες, κάθε φορά που
αγγίζει στεριά, πάντα ο Οδυσσέας στέλνει κάποιους να ανιχνεύσουν τον τόπο. Και
κάθε φορά τους λέει: «Πηγαίνετε να μάθετε αν υπάρχουν άνθρωποι που τρώνε ψωμί».
Η ανησυχία του είναι προφανής: μήπως εκείνα τα άγνωστα και ανεξερεύνητα μέρη
κατοικούνται από ανθρώπους που τρώνε «άλλα πράγματα». Μα τι πράγματα; Αν
είναι άνθρωποι που δεν τρώνε ψωμί, ίσως ο Οδυσσέας και οι δικοί του θα πρέπει να
σταθούν μακριά τους, αφού αυτό πάει να πει πως μπορεί να μην είναι άνθρωποι, μα
κάτι άλλο. Η ανησυχία του Οδυσσέα αποδεικνύεται πως δεν είναι χωρίς βάση. Γιατί,
στους Λωτοφάγους που δεν τρώνε παρά λωτούς, οι σύντροφοί του, που τρώνε και
αυτοί, βυθίζονται στη λήθη. Στους Λαιστρυγόνες, οι δύστυχοι καταβροχθίζονται από
αυτούς που δεν τρώνε ψωμί, αλλά κρέας ανθρώπινο. Στη σπηλιά του Κύκλωπα, τι τρώει
αυτός ο βάρβαρος; Όχι βέβαια ψωμί, γιατί στη γη των Κυκλώπων ούτε οργώνουν ούτε
σπέρνουν. Ο γίγαντας δεν γνωρίζει ούτε το κρασί. Καταβροχθίζει μονάχα πηγμένο
γάλα. Μα δεν αργεί να τραγανίσει και μερικούς από τους συντρόφους του Οδυσσέα.
Η ομηρική διήγηση δείχνει πως εκείνο που τρώει ή δεν τρώει κανείς αποκαλύπτει
με τον καλύτερο τρόπο την ταυτότητά του. Ακόμη και οι θεοί ξεχωρίζουν από τους
ανθρώπους με την τροφή, και οι λίγοι εκείνοι άνθρωποι που περνούν στην αθανασία
δεν τρώνε πια ψωμί, αλλά αμβροσία. Όποιος τρώει τη θεϊκή τροφή, αλλάζει ταυτότητα.
Σήμερα, με τις τεχνολογίες και τη νέα οικονομία, η τροφή των ανθρώπων αλλάζει
συνεχώς. Ποιοι είμαστε λοιπόν; Τι είμαστε; Είναι θέμα επιλογής: σκύλο ή «αμβροσία»;
[Ρούσσος Βρανάς, εφημερίδα Τα Νέα , 3.6.2000, από τη στήλη «Δρόμοι»]