Page 53 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_A' Λυκείου

53
Να παρουσιάσετε τη δομή (θεματική περίοδο, λεπτομέρειες/σχόλια, κατακλείδα), καθώς
και την αποδεικτική διαδικασία της παρακάτω παραγράφου. Κατά την εξέταση της αποδεικτικής
διαδικασίας, παρατηρήστε, επίσης, τον τρόπο με τον οποίο οργανώνεται η αιτιολόγηση της
παραγράφου. Οι αποδεικτικές λεπτομέρειες της παραγράφου οργανώνονται στον άξονα του
χρόνου, στον άξονα του χώρου ή ακολουθούν τη συλλογιστική πορεία στον άξονα της λογικής;
(Θυμίζουμε: α) παραγωγή: αρχίζει από μια γενική απόφανση και ακολουθούν οι αποδεικτικές
λεπτομέρειες, β) επαγωγή: αρχίζει από κάτι μερικό, για να καταλήξει στο γενικό, γ) αναλογία:
από κάτι μερικό συμπεραίνει κάτι επίσης μερικό).
Ιδιαίτερα σημαντικός είναι ο ρόλος του πρωινού καθ’ όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας του
μαθητή για τις εξετάσεις. Γιατί ένα πλήρες πρωινό αυξάνει τη διάθεση και την ενέργεια του
παιδιού, για να αντεπεξέλθει τις δυσκολίες του διαβάσματος και των άλλων υποχρεώσεων της
ημέρας. Το πρωινό, αφού μειώνει το αίσθημα της πείνας κατά τις μεσημεριανές ώρες, αποτρέπει
την υπερκατανάλωση φαγητού το μεσημέρι και έτσι δεν προκαλεί υπνηλία και μείωση της
απόδοσης του μαθητή. Συνεπώς, θα συμβουλεύαμε τον μαθητή, ιδιαίτερα στην περίοδο των
εξετάσεων, να τρώει ένα καλό πρωινό, για να είναι πιο αποδοτικός στο διάβασμά του.
Η έκθεση (ευρύτερο κείμενο) μοιάζει με την παράγραφο. Η θεματική περίοδος της
παραγράφου αντιστοιχεί με τον πρόλογο, οι λεπτομέρειες/σχόλια με το κύριο θέμα και η
κατακλείδα με τον επίλογο. Συνεπώς, η παράγραφος είναι μια μικρογραφία της έκθεσης. Έχει,
δηλαδή, ανάλογη δομή και οργάνωση. Με τη μόνη διαφορά ότι δεν διαθέτει την αυτοτέλεια
της έκθεσης, γιατί σχετίζεται νοηματικά και εξαρτάται από την προηγούμενη ή την επόμενη
παράγραφο. Πολλές, εξάλλου, παράγραφοι που χτίζονται γύρω από ένα νοηματικό κέντρο
αποτελούν την έκθεση. Άρα, μια έκθεση με αιτιολόγηση θα την οργανώσουμε όπως και μια
παράγραφο με αιτιολόγηση.
Μελετήστε το κείμενο του Ευάγγελου Παπανούτσου «Ηφθορά των λέξεων» (Παράρτημα,
σσ. 155-156) και απαντήστε στις ερωτήσεις: α) Ποια η θέση/ απόφανση, το πρόβλημα που
απασχολεί τον συγγραφέα και σε ποιο σημείο προβάλλεται; β) Πώς διευκρινίζει/επεξηγεί τη
θέση του αυτή; γ) Με ποια στοιχεία (πληροφορίες, δεδομένα, συλλογισμούς, παραδείγματα)
αιτιολογεί τη θέση του αυτή; δ) Σε ποιο συμπέρασμα καταλήγει;