Page 52 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_A' Λυκείου

52
2. Η οργάνωση του λόγου και η αιτιολόγηση στην παράγραφο και σε
ευρύτερο κείμενο / έκθεση
Είπαμε παραπάνω ότι, προκειμένου να πείσουμε για την ορθότητα της άποψής μας,
χρησιμοποιούμε την αιτιολόγηση. Το αποδεικτικό αυτό υλικό μπορούμε να το οργανώσουμε
σε μια ή περισσότερες παραγράφους ή σε ένα ευρύτερο κείμενο/έκθεση. Η μέθοδος, λοιπόν,
ανάπτυξης της παραγράφου ή του κειμένου είναι η αιτιολόγηση.
Η αιτιολόγηση προσδίδει πειστικότητα, κύρος, αντικειμενικότητα στην παράγραφο ή στην
έκθεση, όταν, μάλιστα, στηρίζεται σε ισχυρά και αξιόπιστα επιχειρήματα και ιεραρχεί ορθά και
κλιμακωτά το υλικό της.
Είπαμε, επίσης, ότι η υποστήριξη της θέσης σε μια παράγραφο ή σε ευρύτερο κείμενο μπορεί
να γίνει με ποικίλους τρόπους αιτιολόγησης και πειθούς (συλλογισμούς, στατιστικά στοιχεία,
παραδείγματα, μαρτυρίες ειδικών, πορίσματα ερευνών κ.ά.). Αυτοί οι τρόποι εκφράζονται με
αιτιολογικές προτάσεις που εισάγονται με αιτιολογικούς συνδέσμους (γιατί, επειδή, αφού,
διότι, καθόσον, εφόσον, καθώς, που κ.λπ.). Είναι δυνατόν, όμως, η αιτιολόγηση να γίνει και με
άλλα εκφραστικά μέσα, π.χ. με υποθετικούς συνδέσμους, όταν στην υπόθεση (δευτερεύουσα
πρόταση) εκφράζουμε με πιο παραστατικό τρόπο αυτό που θέλουμε να πούμε στην απόδοση
(κύρια πρόταση). Άλλοτε πάλι μπορεί ως αιτιολογικός σύνδεσμος να χρησιμοποιηθεί ο
συμπλεκτικός σύνδεσμος «και» , αλλά και ο τελικός σύνδεσμος «για να».
• Δεν σε ακούω, αν (επειδή) μιλάς σιγά.
• Ο αδελφός μου, για να (επειδή) μην διαβάζει όσο πρέπει, απορρίφτηκε από τις εξετάσεις.
• Φύγε τώρα και (γιατί) δεν έχω καιρό.
Άλλες λέξεις ή φράσεις που, επίσης, δηλώνουν αιτία είναι: η αιτία, ο λόγος, η εξήγηση είναι,
γι’ αυτόν τον λόγο, κατ’ αυτόν τον τρόπο, έτσι, αυτό οφείλεται, εξηγείται, αιτιολογείται,
αποδεικνύεται, οι αιτιολογικές μετοχές, οι εμπρόθετοι προσδιορισμοί της αιτίας.
Δομή της παραγράφου με αιτιολόγηση:
• Θεματική περίοδος: Διατυπώνεται η θέση του συγγραφέα. Η διατύπωση μας παρακινεί να
ρωτήσουμε «γιατί;».
• Λεπτομέρειες/Σχόλια: Παρατίθενται λογικά και αξιόπιστα επιχειρήματα που επιβεβαιώνουν
τη θέση της θεματικής πρότασης.
• Κατακλείδα : Είναι η κατάληξη της συλλογιστικής πορείας που επιβεβαιώνει την ορθότητα
της θεματικής περιόδου. Είναι δυνατόν και να παραλείπεται.