Page 177 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_Γ' Λυκείου

177
στ) Ο αόριστος χρησιμοποιείται για να δηλώσει:
– κάτι που έγινε στο παρελθόν και παρουσιάζεται συνοπτικά, ανεξάρτητα με το αν διήρκησε
πολύ ή λίγο (π.χ. Έζησε μια ζωή γεμάτη στερήσεις).
– κάτι που συμβαίνει συνήθως (γνωμικός αόριστος).
– κάτι τόσο βέβαιο, ώστε ο πομπός θεωρεί ότι έχει ήδη συμβεί. Τίθεται αντί για μέλλοντα
(π.χ. Κάνε μπάνιο κι εγώ ετοιμάστηκα. Αντί θα ετοιμαστώ).
ζ) Ο παρακείμενος δηλώνει ότι κάτι έχει γίνει στο παρελθόν και παραμένει συντελεσμένο τη
στιγμή που μιλάμε (π.χ. Έχει ανάψει μεγάλη φωτιά. Δηλαδή, η φωτιά άναψε κατά το
παρελθόν, εξακολουθεί και τώρα να καίει).
η) Ο υπερσυντέλικος καταδεικνύει ότι κάτι έγινε στο παρελθόν και τελείωσε, πριν γίνει κάτι
άλλο (π.χ. Είχε ήδη δύο παιδιά, όταν απέκτησε το πτυχίο της).
2. Επιλογή ρηματικών εγκλίσεων
Οριστική = φανερώνει το πραγματικό, το βέβαιο, καθώς και το δυνατό, το πιθανό, ευχή,
παράκληση.
Υποτακτική = συνοδεύεται από τα μόρια: ας, να και τους συνδέσμους: αν, όταν, πριν, μόλις, να
μη, μήπως και φανερώνει κάτι ενδεχόμενο ή επιθυμητό, καθώς και προτροπή, παραχώρηση,
ευχή, το δυνατό, το πιθανό, απορία, προσταγή ή απαγόρευση.
Προστακτική = φανερώνει την επιθυμία ως προσταγή, αλλά μπορεί να διατυπωθεί και ως
προτροπή, απαγόρευση, παράκληση, ευχή.
3. Επιλογή ρηματικών ή ονοματικών συνόλων
Για παράδειγμα : επίρριψη ευθύνης (ονοματικό σύνολο) / επιρρίπτω ευθύνες (ρηματικό σύνολο).
Ονοματικό σύνολο: ονομάζεται ένα ουσιαστικό μαζί με τα συμπληρώματά του (άρθρο, επίθετο,
αριθμητικό, αντωνυμία κ.ά.).
• Με τη χρήση ονοματικών συνόλων διατυπώνεται με συντομία και πυκνότητα ένα μήνυμα.
• Η ονοματική διατύπωση αναφέρεται στο γενικό, το αφηρημένο και το διαχρονικό.
• Ηδυνατότητα του πομπού ναανάγεται από το συγκεκριμένο στο καθολικό και να χρησιμοποιεί
σε εκτεταμένο βαθμό ονοματικά σύνολα αποκαλύπτει την υψηλή διανοητική δύναμή του και
το ανεβασμένο επίπεδό του.
• Η συχνή χρήση ονοματικών συνόλων δείχνει ότι πρόκειται για επίσημη επικοινωνιακή
περίσταση.