Page 176 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_Γ' Λυκείου

176
Μικροπερίοδος λόγος
• Αποφεύγεται η υποτακτική σύνταξη και προτιμάται ο παρατακτικός λόγος.
• Είναι απλός, λιτός, ενώ σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι ασθματικός, αγχώδης και
να επιδιώκει τη μετάδοση αντίστοιχων συναισθημάτων που βιώνει ο πομπός προς τον δέκτη.
• Προσδίδει στο ύφος και τον τόνο χαρακτήρα λιτό, απέριττο, γοργό, κοφτό (ελλειπτικός λόγος).
• Βοηθά στην κατανόηση των νοημάτων.
• Προσδίδει έμφαση, αμεσότητα και ζωντάνια στο κείμενο.
Ρηματικοί χρόνοι - Ρηματικές εγκλίσεις- Ρηματικά και ονοματικά σύνολα
1. Επιλογή ρηματικών χρόνων
Οι ρηματικοί χρόνοι φανερώνουν τη χρονική βαθμίδα (παρελθόν, παρόν, μέλλον), καθώς και τον
τρόπο ενέργειας (εξακολουθητικό, συνοπτικό, συντελεσμένο). Συγκεκριμένα:
α) Ο ενεστώτας χρησιμοποιείται για να δηλώσει:
– κάτι που γίνεται στο παρόν εξακολουθητικά (π.χ. Εργάζεται ακατάπαυστα για να
ανταποκριθεί στα δάνειά του).
– κάτι που συμβαίνει διαχρονικά. Είναι ο γνωμικός ενεστώτας (π.χ. Ο πεινασμένος καρβέλια
ονειρεύεται).
– κάτι που αναμφισβήτητα θα συμβεί. Τίθεται αντί του μέλλοντα (π.χ. Αύριο είμαι
ελεύθερος).
– ζωντάνια στην αφήγηση. Είναι ο ιστορικός ενεστώτας αντί του αορίστου (π.χ. Τρώει ο
κακός λύκος τη γιαγιά, φοράει τα ρούχα της και ξαπλώνει στο κρεβάτι της. Αντί: έφαγε,
φόρεσε και ξάπλωσε)
– παρασταστικότητα. Τίθεται αντί του παρατατικού (π.χ. Ξάπλωσε, λοιπόν, ο λύκος στο
κρεβάτι της γιαγιάς και νάτος που περιμένει την κοκινοσκουφίτσα. Αντί: περίμενε).
β) Ο παρατατικός φανερώνει ότι κάτι γινόταν στο παρελθόν εξακολουθητικά, με διακοπή ή
χωρίς (π.χ. Εργαζόταν σε μια καπνοβιομηχανία, όταν ζούσε στην Κομοτηνή).
γ) Ο στιγμιαίος μέλλοντας δηλώνει ότι κάτι θα γίνει στο μέλλον, χωρίς συνέχεια ή επανάληψη
(π.χ. Αν προσπαθήσεις, θα ανταμειφθούν οι κόποι σου).
δ) Ο εξακολουθητικός μέλλοντας γνωστοποιεί ότι κάτι θα γίνεται στο μέλλον με αδιάκοπη
συνέχεια ή με επανάληψη (π.χ. Διασκέδασε τώρα, γιατί μια ζωή θα δουλεύεις).
ε) Ο συντελεσμένος μέλλοντας διευκρινίζει ότι κάτι θα έχει τελειώσει / ολοκληρωθεί στο
μέλλον, πριν από κάτι άλλο (π.χ. Μέχρι να γυρίσεις στο σπίτι, θα έχω μαγειρέψει).