Page 152 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_Γ' Λυκείου

152
του και σε όποια άλλα χαρακτηριστικά επιβεβαιώνουν το κειμενικό είδος του άρθρου.
7. Σε συζήτηση «στρογγυλής τραπέζης» με θέμα τους «Ηλεκτρονικούς Υπολογιστές» ακούγονται
δύο αντιτιθέμενες απόψεις. Η πρώτη άποψη υποστηρίζει ότι ελλοχεύουν κίνδυνοι για τα
πολιτικά δικαιώματα και τις κοινωνικές ελευθερίες των ανθρώπων απ’ την ανάπτυξη των
ηλεκτρονικών μέσων επικοινωνίας Η δεύτερη άποψη ότι οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές και
το διαδίκτυο προσφέρουν για την ενδυνάμωση της δημοκρατίας και την ενίσχυση της
συμμετοχής των πολιτών στα κοινωνικά και πολιτικά πράγματα. Να καταγράψετε τις δύο
απόψεις και να εκφράσετε τη δική σας θέση.
ΠΝΕΥΜΑΤΙΚΟΣ ΑΝΘΡΩΠΟΣ
Ο ρόλος των διανοουμένων της εποχής μας
Για να απαντήσει κανείς στο ερώτημα, ποιος είναι ο ρόλος των διανοουμένων της
εποχής μας, πρέπει να έχει διευκρινίσει τι εννοεί με τον όρο «διανοούμενος».
Συνήθως προϋποθέτουμε ότι ένας διανοούμενος πρέπει να είναι ένας άνθρωπος
μορφωμένος. Όμως κάθε μορφωμένος δεν είναι και διανοούμενος. Από τον διανοούμενο
δεν περιμένει κανείς απλώς να έχει πλούσιες γνώσεις, να είναι καλλιεργημένος ή να
κατέχει μια ειδικότητα. Γιατί ο διανοούμενος είναι, όπως δηλώνει και η λέξη, ένας
άνθρωπος που διανοείται κι αυτό σημαίνει ότι είναι ένας άνθρωπος, που δεν δέχεται
τα πράγματα, όπως του προσφέρονται, αλλά τα περνά μέσ’ από τη δοκιμασία της
δικής του διάνοιας -είναι με άλλα λόγια ένα πνεύμα κριτικό όχι μόνο σε ό,τι αφορά
τους άλλους αλλά και σ’ ό,τι αφορά τον εαυτό του.
Η κριτική στάση του διανοούμενου τον συνδέει με την διαμαρτυρία. Επειδή ασκώντας
κριτική δεν συμβιβάζεται με τα καθιερωμένα, ο διανοούμενος επαναστατεί και
διαμαρτύρεται. Το καθιερωμένο σε όλους τους τομείς μοιάζει να είναι ένα σύστημα
προσαρμογής δοσμένο από πριν, που λειτουργεί σαν ένας μηχανισμός. Ο διανοούμενος
στη δεδομένη περίπτωση αντιπροσωπεύει το πρόσωπο, που αντιστέκεται στον
μηχανισμό των θεσμών. Η διαμαρτυρία του είναι μια στάση αρνήσεως, όμως αποτελεί
προϋπόθεση για μια θετική αντιμετώπιση, γιατί αίρει την παθητική αδιαφορία, με την
οποία οι μάζες δέχονται τα πράγματα.
Η κριτική στάση εξ άλλου προβαίνει μέσ’ από μιαν α π ό σ τ α σ η . Σε μιαν εποχή
σαν τη δική μας, που ο άνθρωπος δεν έχει σχεδόν άλλη εκλογή παρά μόνον ανάμεσα
στο πνεύμα της συλλογικής συμπεριφοράς ή της απομόνωσης, το να πάρει κανείς
απόσταση από τα πράγματα είναι δύσκολο: γιατί απόσταση αφ’ ενός σημαίνει