Page 157 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_Γ' Λυκείου

157
Ιδού, λοιπόν, γιατί αμφισβητείται ο «πολιτισμός» μας. Με το κυνηγητό των ανέσεων,
τη δίψα της πολυτέλειας, την επιδειξιομανία υποδούλωσε τον δημιουργό στα
δημιουργήματά του, το πνεύμα στις επινοήσεις και στις κατασκευές του. Έκανε
τον άνθρωπο δυστυχή (σωματικά και ψυχικά τσακισμένο, νευρικά εξαντλημένο,
πρόωρα γερασμένο –ή ηθικά ανάπηρο, κοινωνικά απόβλητο, αποθηριωμένο) μ’
εκείνα ακριβώς τα μέσα που περίμενε να του αλαφρώσουν το βάρος της ζωής.
Οι λύσεις που προτείνονται, ακόμα και από σοβαρούς ανθρώπους, για να βγούμε από
το αδιέξοδο, είναι συνήθως διαμετρικά αντίθετες. Η μία: να αφορίσουμε τον δαίμονα
του σκανδάλου, την τεχνολογική πρόοδο, και συνειδητά να επιστρέψουμε στους
«αρχαϊκούς» τρόπους παραγωγής και κατανάλωσης των αγαθών, για να ξαναβρούμε
τη χαμένη μας ελευθερία, τον «απολεσθέντα παράδεισον». Η άλλη: να σταυρώσουμε
τα χέρια και να παραδεχτούμε με εγκαρτέρηση το μοιραίο, γιατί σωτηρία δεν υπάρχει,
αφού παραδοθήκαμε στο αμάρτημα και πήραμε το δρόμο της απωλείας... Και οι δύο
προτάσεις οδηγούν, νομίζω, στο άτοπο2, γιατί ούτε η μία είναι δυνατή, ούτε η άλλη. Η
«μηχανή» μπήκε πια στη ζωή μας˙ να τη βγάλουμε, είναι αδύνατο.
[Ε. Π. Παπανούτσος,, Η κρίση του πολιτισμού μας, εκδ. Φιλιππότη, Αθήνα 31980,
σσ. 43-45. Διασκευή. Εξετάσεις Ελλήνων του εξωτερικού, Σεπτέμβριος 2005]
1. αδυσώπητο = αυτό που είναι ιδιαίτερα σκληρό, που δεν κάμπτεται.
2. άτοπο = αυτό που είναι αντίθετο προς τη λογική.
1. Να κατατάξετε το παραπάνω κείμενο σε ένα από τα είδη του δοκιμίου (αποδεικτικό ή
στοχαστικό), δικαιολογώντας την απάντησή σας.
2. Ποιο είναι το ύφος του τίτλου (σοβαρό, ειρωνικό) και πώς χρησιμοποιείται η γλώσσα
(κυριολεκτικά ή μεταφορικά) σ’ αυτόν; Να σχολιάσετε το διδακτικό ύφος της τελευταίας
παραγράφου.
3. «Γιατί έπαψε ο σημερινός άνθρωπος (ο στοχαστικός, φυσικά, και ευαίσθητος) ναπιστεύει στον
πολιτισμό του;». Τι πετυχαίνει ο συγγραφέας με τη χρήση της ερώτησης και της παρένθεσης
στην πρώτη παράγραφο;
4. Να υποθέσετε ότι βρίσκεστε σε μια συζήτηση με αντικείμενο τα σοβαρότερα προβλήματα εξ
αιτίας των οποίων δοκιμάζεται ο πολιτισμός μας. Εσείς παίρνετε τον λόγο και, με τη μορφή
της προσωπικής παρέμβασης στη συζήτηση, αναπτύσσετε τις απόψεις σας για τις αιτίες που
οδηγούν τους νέους σε μια αδιάφορη θεώρηση του αιτήματος της πολιτιστικής καλλιέργειας.
Στη συνέχεια, περιγράφετε ένα πλαίσιο δράσης ποικίλων φορέων, μέσω του οποίου θα
μπορούσε να υλοποιηθεί μια γόνιμη και ουσιαστική επαφή με τα πολιτιστικά δημιουργήματα
(500 - 600 λέξεις).