183
τύχαινε να έχει ένα χρονικό και μόνο προβάδισμα. Ο κόσμος γνώρισε πρεσβύτερους
ανάξιους, που απαιτούσαν το σεβασμό μόνο και μόνο γιατί έτσι τους συνέφερε και
γιατί είχαν την εξουσία να τον επιβάλουν. Ο καιρός αυτός, ας το πάρουμε απόφαση,
έχει περάσει.
Πάει ο καιρός όπου ένα επιτήδειο μηδενικό απαιτούσε το σεβασμό, επειδή κατάφερε
να σκαρφαλώσει σε μια καθέδρα. Όλο και περισσότερο, από δω κι εμπρός, ο διδάσκων
θα κρίνεται, ο ηγέτης θα ελέγχεται, ο γονιός θα πρέπει να δείχνεται άξιος της
αποστολής του. Η αντίληψη πως έτσι και κατόρθωσες να «φτάσεις» δεν έχεις πια
για τίποτα να γνοιαστείς, ανήκει στην ιστορία. Ανατέλλει μια εποχή όπου ο κάθε
ενδιαφερόμενος θα ξέρει πως το δύσκολο δεν είναι ν’ ανέβεις, αλλά να σταθείς. Πως
η «πολιτεία» σου και μόνη θα σε στηρίξει, όχι ο τίτλος.
Μέσα στα μάτια εμάς των παλαιότερων, που χαμηλώνονταν μπροστά στον
οποιοδήποτε πρεσβύτερο με συστολή, έβλεπες την ωραία νεανική σεμνότητα,
αλλά έβλεπες συχνά και τη θολή υποκρισία και τη μωρία. Έβλεπες την παθητική
συμμόρφωση με μια σύμβαση. Πολλές φορές τη φοβισμένη υποταγή σε μιαν
επικρεμάμενη φοβέρα. Δεν σεβόμασταν πάντα όλους εκείνους που τους δείχναμε
σεβασμό. Και συχνά «σεβόμασταν» εκείνους που θα έπρεπε ν’ αγαπάμε, να εκτιμούμε
ή να θαυμάζουμε, επειδή μας έπεισαν, επειδή δείχτηκαν άξιοι της αγάπης μας ή του
θαυμασμού μας. Αν η υποταγή εκείνη στην ανεξέλεγκτη αυθεντία δεν ήταν τόσο
τυφλή, συμβατική, μπορεί και ο κόσμος σήμερα να μην είχε ξεστρατίσει τόσο στην
ασέβεια. Η σημερινή ανταρσία είναι, σ’ ένα τουλάχιστον ποσοστό της, έργο των
σύγχρονων γονιών, που θέλησαν ν’ αντιδράσουν, συχνά ασύνειδα, στην παλιά εκείνη
τάξη πραγμάτων. Καταπιεζόμενοι της χτες, έπεσαν σ’ έναν άκριτο φιλελευθερισμό
απέναντι στα παιδιά τους. Τ’ άφησαν ουσιαστικά ακυβέρνητα, εκεί που θα ’πρεπε με
κατανόηση και με σύνεση να χαλαρώσουν τα γκέμια.
Audiatur et altera pars*. Ο αυτοέλεγχος είναι αναγκαίος. Από εκεί και πέρα, απομένει
πάντα ένα περιθώριο αρκετά πλατύ, για να κακίσουμε, δικαιολογημένα πια, το
θράσος της σημερινής νεολαίας. Άλλωστε όχι όλης της νεολαίας. Μιας μερίδας της,
που τυχαίνει να τη συκοφαντεί ολάκερη, επειδή είναι, φυσικά, η πιο πολυθόρυβη και
προκλητική. Η άλλη αγωνίζεται βουβά, σκυμμένη, ν’ ανασυντάξει τον κόσμο, να βρει
καινούρια, στερεά ερείσματα στη ζωή. Ν’ αγαπήσει και να πιστέψει.
Οι θρασείς θα φύγουν. Θα τους αποβάλει μονάχο του το σώμα της αυριανής κοινωνίας,
γιατί χρειάζεται πάντα ένας εσωτερικός νόμος, ένα ηθικό μέτρο, που να οργανώνει τη
1...,173,174,175,176,177,178,179,180,181,182 184,185,186,187,188,189,190,191,192