Page 125 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_A' Λυκείου

125
3. Αφηγηματικά είδη, το ύφος και ο σκοπός τους
Τα αφηγηματικά είδη χωρίζονται σε δύο κατηγορίες, με βάση τον επιδιωκόμενο
επικοινωνιακό σκοπό και την πλαστότητα ή όχι του περιεχομένου.
Με βάση τον επιδιωκόμενο επικοινωνιακό σκοπό έχουμε τη λογοτεχνική και την ιστορική
αφήγηση, που η καθεμιά εξυπηρετεί στόχους της λογοτεχνίας και της ιστορίας αντίστοιχα.
Υπάρχουν, βέβαια, και άλλα είδη αφήγησης, τα οποία εξυπηρετούν ανάγκες της καθημερινής
ζωής (δημοσιογραφική είδηση, ημερολόγιο, βιογραφία, υπηρεσιακή αναφορά/αίτηση, κατάθεση
μάρτυρα, το «ιστορικό» του ασθενή και των συγγενών του, σχετικά με τη νόσο, που παίρνει ο
γιατρός).
Μεβάσητην πλαστότηταήόχι τουπεριεχομένου έχουμε αφήγησηπραγματικώνγεγονότων, αλλά
και πλασματικών (φανταστικών) γεγονότων . Υπάρχουν και αφηγήσεις μεικτού περιεχόμενου,
δηλαδή συνδυασμός πραγματικών και πλασματικών γεγονότων.
Το ύφος της αφήγησης εξαρτάται από το αφηγηματικό είδος και από τον επιδιωκόμενο σκοπό.
Ειδικότερα:
• Η παθητική σύνταξη χρησιμοποιείται σε επίσημα ή επιστημονικά κείμενα ή κείμενα
ακαδημαϊκού ύφους.
• Το πρώτο ενικό ρηματικό πρόσωπο σε κείμενα που είναι γραμμένα σε οικείο, φιλικό, άμεσο
και απλό ύφος. Σε αντίθεση, το πρώτο πληθυντικό, το τρίτο ενικό και πληθυντικό πρόσωπο σε
κείμενα επίσημου, σοβαρού, ουδέτερου, τυπικού και απρόσωπου ύφους.
• Επεξεργασμένο, προσεγμένο και ιδιαίτερα φροντισμένο ύφος, ειδικό λεξιλόγιο/ορολογία
βρίσκουμε σε κείμενα επίσημα. Σε κείμενα οικείου ύφους συναντάμε απλές, καθημερινές
εκφράσεις, που χρησιμοποιούνται στον προφορικό λόγο, εκφράσεις προσωπικού και φιλικού
χαρακτήρα, ιδιωματικούς τύπους.
Να αντιστοιχίσετε κάθε αφηγηματικό είδος της στήλης Α με τον κυριότερο επικοινωνιακό
σκοπό εκείνου που συντάσσει κείμενο τέτοιου είδους, όπως αυτός ο σκοπός εκφράζεται και
περιλαμβάνεται στη στήλη Β.