Page 35 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ 9
Basic HTML Version
35
3. Οι ριμάτες. Είναι σαν τις παραλογές, αλλά έχουν ομοιοκαταληξία (ρίμα), η οποία πηγαίνει
κάθε δύο στίχους.
β. Τα λυρικά.
1. Ιστορικά. Μιλάνε για ιστορικά γεγονότα, μάχες, ήρωες. Από αυτά, άλλα περιγράφουν
νίκες, ενώ άλλα θρηνούν για καταστροφές πόλεων και κάστρων και λέγονται θρήνοι.
2. Κλέφτικα. Μιλάνε για την ζωή των κλεφτών και των αρματολών και μας δίνουν πολλά
στοιχεία για τον ιστορικό βίο της νεότερης Ελλάδας.
3. Ερωτικά. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία και υμνούν την αγάπη.
4. Της ξενιτιάς. Παρουσιάζουν με έντονο λυρισμό το συναίσθημα του ξενιτεμένου, τη
νοσταλγία, την ανάγκη του ανθρώπου να φύγει, να ελπίζει σε ένα καλύτερο μέλλον, σε ένα
χαρούμενο γυρισμό στην πατρίδα.
5. Μοιρολόγια. Εκφράζουν τη θλίψη για τον θάνατο αγαπημένων προσώπων και συνήθως
αποδίδονται σε συνθέσεις των γυναικών που τραγουδούν κλαίγοντας για τους χαμένους
μας ανθρώπους.
6. Γαμήλια ή νυφιάτικα. Στα τραγούδια του γάμου υπάρχει ζωηρό και έντονο ύφος, καθώς
αναφέρονται στη νύφη ή τον γαμπρό και τραγουδιούνται από τον αρραβώνα ως τον γάμο,
σύμφωνα με τα λαϊκά ελληνικά έθιμα.
7. Νανουρίσματα. Τα τραγούδια με τα οποία κοιμίζουν τα μωρά στην κούνια και συχνά
αποκαλύπτουν έντονα στοιχεία της κοινωνικής ζωής και της ηθικής της.
8. Εορταστικά-Θρησκευτικά. Το περιεχόμενό τους είναι θρησκευτικό. Συνήθως αναφέρονται
σε κάποια γιορτή της χριστιανοσύνης: Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, των Φώτων, του
Λαζάρου, της Μεγάλης Παρασκευής.
Επειδή λέγονται από παιδιά, ονομάζονται και παιδικά. Όταν τα παιδιά τα τραγουδούν,
παίρνουν χρήματα ή αυγά, γλυκά κλπ.
9. Εργατικά. Υπάρχουν πολλές δουλειές που γίνονται με κίνηση, όπως το ψάρεμα, ο τρύγος,
ο αργαλειός κ.λπ. Τα εργατικά τραγούδια έχουν σχέση με κάποιο επάγγελμα. Κυρίως, όμως,
ενδιαφέρει ο ρυθμός τους, γιατί συμφωνεί με τις ανάλογες κινήσεις του εργαζομένου, ενώ
ταυτόχρονα τον διασκεδάζει. Παραπλήσια εκδοχή βρίσκουμε και σε άλλους πολιτισμούς,
όπως στους γεωργούς της Αφρικής που καλλιέργησαν δική τους μουσική με στίχους.
10. Τα δίστιχα. Λέγονται έτσι, γιατί αποτελούνται από δύο στίχους. Είναι γνωστά και ως
γνωμικά, γιατί εκφράζουν γνώμες και λαϊκές ιδέες πάνω σε διάφορα θέματα. Τα συναντάμε
και ως λιανοτράγουδα, μαντινάδες (στην Κρήτη) και κοτσάκια (στην Νάξο).
11. Τα Κοινωνικά. Είναι τα τραγούδια που εκφράζουν την πικρία για την ανθρώπινη δυστυχία
και την κοινωνική αδικία.
12. Καλλιτεχνικά. Αυτά τα τραγούδια δεν έχουν ένα συγκεκριμένο θέμα, αλλά σε αυτά ο
δημιουργός μιλάει για την τέχνη του, τους στίχους του, την αισθητική του λόγου.
13. Παθητικά. Πρόκειται για τραγούδια γεμάτα στενόχωρη διάθεση, παράπονο, θλίψη.
14. Παρακλητικά-Εγκωμιαστικά. Σε αυτά ο ποιητής μιλάει με όλα τα έμψυχα και άψυχα
πράγματα, τα προσωποποιεί και δίνει ψυχή στα άψυχα (ανιμισμός). Έτσι, βλέπουμε στα
τραγούδια αυτά τα πουλιά, τα βουνά, τα δάση, τα λουλούδια και τα παρακαλεί για κάτι,
να τους δώσει μήνυμα για το αγαπημένο του πρόσωπο, που ίσως βρίσκεται μακριά ή να
τα ρωτήσει τι κάνουν οι αγαπημένοι του, επειδή βρίσκεται στην ξενιτιά. Στα εγκωμιαστικά
τραγούδια, ο ποιητής υμνεί ένα πρόσωπο, ένα χωριό, την πατρίδα του.
15. Εύθυμα και ευτράπελα Τέτοια είναι τα ποιήματα, που παρουσιάζουν με χιούμορ όσα
άσχημα συμβαίνουν στη ζωή.
, σε διασκευή Σμαράγδα Μανταδάκη).
