Page 34 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ 9

34
ΠΡΟΣΕΧΩ ΣΤΟΥΣ ΤΟΝΟΥΣ ΟΤΙ:
• Οι μονοσύλλαβες λέξεις δεν τονίζονται: μια, για, γεια, πια, νιος κ.λπ.
• Οι τύποι της ερωτηματικής αντωνυμίας ποιος είναι μονοσύλλαβοι και δεν
τονίζονται: ποιες, ποιοι, ποιους κ.λπ.
• Που (αναφορική αντωνυμία), πού (ερωτηματικό επίρρημα), πως (ειδικός
σύνδεσμος), πώς (ερωτηματικό επίρρημα): ρώτησα αυτόν που ήταν υπεύθυνος
πού μπορούσα να σε βρω. Πώς μπορούσα να πω πως δε σε ξέρω;
• Μία, μια (=μία), δύο, δυο (=δύο), το βιος - ο βίος
• Δεν χάνουν τον τόνο τους λέξεις που έγιναν μονοσύλλαβες μετά από έκθλιψη ή
αποκοπή: φέρ’ το, κόψ’ το, άσ’ το, μήτ’ εσύ κτλ.
• Ένας ρηματικός τύπος που έμεινε άτονος από αφαίρεση δεν ανεβάζει τον τόνο
στην προηγούμενη λέξη, π.χ. μου ‘φερε, τα ‘δειξε, τα ΄ριξε, θα ΄θελα, που ΄ναι
(αλλά, πού ‘ναι;), μου ‘πε κτλ.
• Τονίζονται οι αδύνατοι τύποι των προσωπικών αντωνυμιών
(μου, σου, του, της, τον, την, το, μας, σας, τους, τα),
όταν στην ανάγνωση υπάρχει περίπτωση να θεωρηθούν εγκλιτικές ή να
οδηγήσουν σε ασάφεια,
π.χ., ο φίλος μού είπε (= ο φίλος είπε σε μένα), αλλά ο φίλος μου είπε (= ο δικός
μου φίλος είπε).
ΜΕΛΕΤΩ ΔΥΣΚΟΛΙΕΣ ΣΤΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΤΗΣ
ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ
ΜΑΘΑΙΝΩ ΓΙΑ ΤΟ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ
Όταν δημιουργείται ένα δημοτικό τραγούδι, ο ποιητής είναι ένας. Βάζει, βέβαια, προσωπικό
συναίσθημα, αλλά κυρίως στηρίζεται σε άλλα τραγούδια, αρχίζοντας με έναν γνωστό
δημοτικό στίχο ή αλλάζοντας γνωστούς στίχους, για να τους φέρει στο θέμα του.
Αλλά και πάλι το δημιούργημά του περνάει από στόμα σε στόμα και από τη μια γενιά στην
άλλη μέσα από γιορτές και έθιμα που αναβιώνουν σε κάθε τόπο. Άλλος προσθέτει, αφαιρεί,
διορθώνει. Ο αρχικός ποιητής ξεχνιέται και το τραγούδι γίνεται δημιούργημα όλου του
λαού και εκφράζει τα συναισθήματα όλων. Μαζί με τον στίχο, ο ποιητής βάζει και μελωδία.
Γιατί τα δημοτικά δεν είναι τραγούδια που γράφονται για να διαβάζονται, αλλά για να
τραγουδιούνται και να χορεύονται, καθένα σε συγκεκριμένη στιγμή.
Κατηγορίες δημοτικών τραγουδιών:
α. Διηγηματικά ή αφηγηματικά.
1. Τα ακριτικά. Τραγούδια που διηγούνται τις περιπέτειες και τις ηρωικές πράξεις του Διγενή
Ακρίτα και των Ακριτών, που φρουρούσαν στα σύνορα του Βυζαντίου.
2. Οι παραλογές. Διηγούνται σε τόνο επικό ή δραματικό (ανάλογα με το θέμα) μια ιστορία,
αληθινή ή πλαστή ή αναφέρονται σε θρύλους και παραδόσεις.