Page 93 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_A' Λυκείου

93
Χρήσιμη πληροφορία: Μετατροπή ενεργητικής σύνταξης σε παθητική
Ενεργητική σύνταξη έχουμε, όταν το ρήμα βρίσκεται στην ενεργητική φωνή και παίρνει
αντικείμενο (είναι μεταβατικό). Όταν η ενεργητική σύνταξη μετατρέπεται στην παθητική:
• το ρήμα μπαίνει στην παθητική φωνή,
• το αντικείμενο του μεταβατικού ρήματος γίνεται υποκείμενο του παθητικού,
• το υποκείμενο του μεταβατικού ρήματος εκφέρεται με την πρόθεση από και αιτιατική και
ονομάζεται προσδιορισμός του ποιητικού αιτίου.
Σε προτάσεις όπου το ρήμα έχει δύο αντικείμενα (δίπτωτο), άμεσο ή έμμεσο: το ένα γίνεται
υποκείμενο και το άλλο παραμένει αμετάβλητο είτε μετατρέπεται σε εμπρόθετο προσδιορισμό.
1ο παράδειγμα: Η ατμοσφαιρική πίεση καταστρέφει καθημερινά τα μνημεία τέχνης που
βρίσκονται εκτεθειμένα στον αέρα. Οι ρύποι διαβρώνουν, γυψοποιούν και αλλοιώνουν τα
μάρμαρα (ενεργητική σύνταξη). Τα μνημεία της τέχνης που βρίσκονται εκτεθειμένα στον αέρα
καταστρέφονται καθημερινά από την ατμοσφαιρική πίεση. Τα μάρμαρα διαβρώνονται από τους
ρύπους, γυψοποιούνται και αλλοιώνονται ανεπανόρθωτα (παθητική σύνταξη).
2ο παράδειγμα: Η υπηρεσία δεν του έδωσε διαβατήριο (ενεργητική σύνταξη). Δεν του δόθηκε
διαβατήριο από την υπηρεσία ή Δεν δόθηκε διαβατήριο σε αυτόν από την υπηρεσία (παθητική
σύνταξη).
2. Η γλώσσα της περιγραφής
α) Η επιλογή των κατάλληλων λέξεων/φράσεων
Είδαμε ότι η περιγραφή, για να είναι ακριβής και σαφής, είναι αναγκαία η επιλογή των
κατάλληλων κάθε φορά λέξεων και φράσεων, ώστε να παρέχονται αρκετές πληροφορίες, οι
οποίες και να αποδίδουν με ακρίβεια και πιστότητα τα γνωρίσματα του αντικειμένου.
Είδαμε, επίσης, τη χρήση της ειδικής ορολογίας / ειδικών λέξεων σε περιπτώσεις
περιγραφικών κειμένων με επιστημονικό χαρακτήρα, όπως του παραπάνω νομικού κειμένου
(συμβολαιογραφικής πράξης) ή ακόμη ιατρικού κειμένου (περιγραφή ανατομίας σώματος,
ασθένειας).
Τέλος, είδαμε τη χρήση και τη λειτουργία των μορφοσυντακτικών φαινομένων , όπως τη θέση
του ουσιαστικού και επιθέτου, την παρατακτική σύνταξη, καθώς και την ενεργητική και παθητική
σύνταξη.
Εδώ, θα επιμείνουμε ειδικά στον ρόλο του επιθέτου. Στην περιγραφή που εξυπηρετεί πρακτικό