Page 204 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_B' Λυκείου

204
κατευθυνόμενη πληροφόρηση, τα διαφημιστικά μηνύματα που εκπέμπουν ή τις αξίες
που προβάλλουν, είναι σε θέση να υποβάλλουν και να καθορίζουν τις αντιλήψεις, τα
ενδιαφέροντα, τις προτιμήσεις και τη συμπεριφορά του. Όταν, όμως, ο άνθρωπος
ξέρει καλά τον εαυτό του, έχει δηλαδή συνείδηση των επιθυμιών, των αναγκών, των
δυνατοτήτων και των αδυναμιών του, όταν, με λίγα λόγια, είναι σε θέση να κρίνει και
να καθορίζει ο ίδιος τη ζωή του, τότε μπορεί να αντιστέκεται και να αποφεύγει την
αλλοτρίωση.
Πολύτιμη είναι, λοιπόν, η προσφορά της αυτογνωσίας και της αυτοκριτικής και γι’
αυτό πολύ νωρίς εκτιμήθηκε. Στο μαντείο των Δελφών υπήρχε χαραγμένο το αρχαίο
γνωμικό «γνώθι σαυτόν», για να τονίζεται η σημασία του από την αίγλη του ιερού
χώρου. Ο Σωκράτης το έκανε αρχή της διδασκαλίας του.
Σήμερα, ύστερα από τόσα χρόνια, εξακολουθεί να παραμένει επίκαιρο. Μέσα στη
χαώδη κατάσταση, στον κυκεώνα των αντιλήψεων της εποχής μας, στη σύγχυση και
στην αλλοτρίωση, η αυτοκριτική και η αυτογνωσία είναι αναγκαίες ως εκδήλωση
εσωτερικής ζωής, καθώς μας επιτρέπουν να σκεφτόμαστε και να αποφασίζουμε
ελεύθερα και ορθά.
[Σπ. Κούτρας, Πειστικός Λόγος, στο: Σπ.Κούτρας και Υπ. Ζουρούδη,
Νεοελληνική Γλώσσα. Έκφραση –Έκθεση για τη Β΄ Λυκείου, εκδ. Σαββάλας, σσ. 245-247]
Κεφάλαιο Τέταρτο: Σημε ιώσε ι ς – Περί ληψη
Λακωνικότητα
Στις καθημερινές μας συζητήσεις αλλά και τις διάφορες εκπομπές, ραδιοφωνικές ή
τηλεοπτικές, ακούμε συχνά την προτροπή: απάντησέ μου με συντομία, απάντησέ μου
επί της ουσίας, απάντησέ μου με λακωνικότητα. Τι, όμως, είναι η λακωνικότητα και
ποια η σημασία της για την επικοινωνία μας; Με τον όρο λακωνικότητα εννοούμε τη
σύντομη διατύπωση των απόψεών μας, προφορικά ή γραπτά, χωρίς να παραβλάπτεται
η πληρότητα του νοήματος.
Η ικανότητα της σύντομης και ακριβούς απόδοσης των νοημάτων θεωρούνταν
στην αρχαιότητα αρετή. Οι Σπαρτιάτες και οι Λάκωνες, γενικότερα, φημίζονταν
ιδιαίτερα για το σύντομο τρόπο έκφρασής τους και αυτό το επιβεβαιώνει ο όρος
λακωνικότητα. Οι αρχαίοι Έλληνες, μάλιστα, είχαν προσδώσει στην αρετή αυτή και
φιλοσοφική διάσταση, όπως διαφαίνεται και από την εύστοχη άποψη: «το λακωνίζεν
εστί φιλοσοφείν». Επίσης και άλλες συμβουλές και προτροπές τους αναφέρονταν