Page 131 - Η ΓΛΩΣΣΑ ΜΑΣ_B' Λυκείου

131
Χρήσιμη πληροφορία
Η διαίρεση, όπως και ο ορισμός, αποσκοπεί στην ολοκληρωμένη κατανόηση και τη βαθύτερη
ανάλυση μιας έννοιας. Με τη διαίρεση της έννοιας στα επιμέρους της στοιχεία (είδη), ο
αναγνώστης, ο ειδικός ερευνητής, ο επιστήμονας κ.λπ. διευκολύνεται στη μελέτη και την έρευνά
του, αφού έχει τη δυνατότητα της σύνθεσης και της ανάλυσης των δεδομένων του. Με τον ορισμό
οριοθετούμε τη σημασία της έννοιας, ώστε να μην συγχέεται με τις άλλες. Συνεπώς, η διαίρεση
και ο ορισμός συνδέονται και αποτελούν συμπληρωματικά στοιχεία της έννοιας.
Η διαίρεση μιας έννοιας αποτελεί έναν από τους τρόπους ανάπτυξης της παραγράφου.
Δομή της παραγράφου με διαίρεση
• Θεματική πρόταση/περίοδος: Διακρίνεται η διαιρετέα έννοια (γένος) στα μέρη της (είδη). Η
διαίρεση πραγματοποιείται με βάση ένα κριτήριο (διαιρετική βάση).
• Λεπτομέρειες/σχόλια: Παρουσιάζεται αναλυτικά, σύμφωνα με τη σειρά αναφοράς, κάθε
μέρος/είδος που προέκυψε από τη διαίρεση.
• Κατακλείδα: Ενδέχεται και να παραλείπεται σε αυτόν τον τρόπο ανάπτυξής της.
Σημάδια αναγνώρισης: διαιρούμε, χωρίζουμε, διακρίνουμε, είδη, μορφές, μέρη, κλάδοι, τομείς,
πρώτον… δεύτερον… τέλος, το ένα – το άλλο, στη μία – στην άλλη περίπτωση.
Στις παρακάτω παραγράφους που αναπτύσσονται με διαίρεση: α) Να εξετάσετε τη
δομή της παραγράφου. β) Να εντοπίσετε σημάδια αναγνώρισης ανάπτυξης της παραγράφου με
διαίρεση και γ) Να αναγνωρίσετε τα στοιχεία της διαίρεσης (διαιρετέα έννοια, διαιρετική βάση
και μέλη/μέρη της διαίρεσης).
α) Ο πολιτισμός έχει δύο όψεις: την υλική και την πνευματική. Η πρώτη αποβλέπει στην
εξυπηρέτηση των υλικών αναγκών του ανθρώπου και περιλαμβάνει όλα τα ορατά επιτεύγματά
του, από τα ατελή παλαιολιθικά εργαλεία μέχρι την τηλεόραση και τους υπολογιστές. Η
δεύτερη έχει στόχο να ικανοποιήσει τις πνευματικές ανησυχίες του ανθρώπου, να απαντήσει
στα προαιώνια ερωτήματά του για τη ζωή, τον θάνατο, τη φύση, την αλήθεια, την ελευθερία.
Εκφράζεται κατά κύριο λόγο με τη θρησκεία, την επιστήμη και την τέχνη.
β) Η Αρχαία Ελληνική ποίηση μπορεί να διαιρεθεί αδρομερώς στα εξής τρία μέρη: στην επική,
τη λυρική και τη δραματική. Οι μορφές αυτές αντανακλούν τις πολιτικές και κοινωνικές
συνθήκες, μέσα στις οποίες εμφανίστηκαν και αναπτύχθηκαν. Έτσι, η επική ποίηση εκφράζει