ΙστορικE ΕισαγωγE
Η επXσηaη αναγνoριση του ελληνικοn πληθυσaοn τηf νmτιαf ΑλβανXαf ωf εθνι-
κWf και γλωσσικWf aειονmτηταf Vγινε aε την εXσοδο τηf ΑλβανXαf στην ΚοινωνXα
των Εθνoν και συγκεκριaVνα aε τη δWλωση του Φαν Νmλι στιf 2 ΟκτωβρXου 1921.
Απm τmτε, το αλβανικm κρUτοf ανVλαβε την υποχρVωση να κατοχυρoσει τα
δικαιoaατα των aειονοτWτων που κατοικοnσαν στο Vδαφmf του mσον αφορU τη
θρησκευτικW ελευθερXα, την ελεnθερη χρWση τηf aητρικWf γλoσσαf στην
εκπαXδευση και την πολιτικW τουf εκπροσoπηση. ΠαρU τιf διεθνεXf δεσaεnσειf
που εXχαν αναλUβει οι πρoτεf αλβανικVf κυβερνWσειf για την κατοχnρωση των
δικαιωaUτων τηf aειονmτηταf, εντVλει δεν εφαρamστηκαν πλWρωf οι mροι.
Με βUση τη δWλωση του 1921 αναγνωρXστηκαν ωf aειονmτητα amνο mσοι
?λληνεf κατοικοnσαν στιf περιφVρειεf ΑργυροκUστρου και ΑγXων ΣαρUντα και
στα τρXα χωριU τηf ΧιaUραf (ΧιaUρα, ∆ρυaUδεf, ΠαλUσσα). ?ξω απm το νοaικm
πλαXσιο προστασXαf Vaειναν οι ?λληνεf που ζοnσαν στα αστικU κVντρα (Αργυρm-
καστρο, >γιοι ΣαρUντα) και σε τVσσερα χωριU τηf ΧιaUραf. Σnaφωνα aε την ανα-
φορU που υπVβαλε ο Αλβανmf υπουργmf Εξωτερικoν προf την ΚοινωνXα των
Εθνoν στιf 7 ΙουλXου 1922 η αλβανικW κυβVρνηση αναγνoριζε την nπαρξη amλιf
16.000 «ελληνmφωνων ορθοδmξων».
ΜετU το τVλοf του Β= Παγκmσaιου ΠολVaου τιf σχVσειf τηf ΕλλUδαf aε την
ΑλβανXα καθmρισε το καθεστof τηf εaπmλεaηf κατUστασηf. Οι δnο χoρεf για
aεγUλο χρονικm διUστηaα δεν εXχαν καaXα επαφW. Το επXσηaο αλβανικm κρUτοf
διακWρυσσε, ωστmσο, mτι η ελληνικW aειονmτητα απολUaβανε mλων των
αναγνωρισaVνων συνταγaατικU δικαιωaUτων και ελευθεριoν.
Απm το 1945 η κοaaουνιστικW κυβVρνηση του ΕaβVρ Χmτζα προσδιmρισε αυθαXρε-
τα το γεωγραφικm χoρο mπου κατοικοnσε το ελληνικm στοιχεXο. Η περιοχW που
χαρακτηρXστηκε ωf «aειονοτικW ζoνη» περιορXστηκε σε 99 χωριU των νοaoν
ΑγXων ΣαρUντα, ∆ελβXνου και ΑργυροκUστρου, mπου aητρικW γλoσσα Wταν η
ελληνικW. ΑλλU maωf, σηaαντικU γεωγραφικU τaWaατα που κατοικοnνταν απm
I...,II,1,2,3,4,5,6,7,8,9 11,12,13,14,15,16,17,18,19,20,...138